Wyjaśnienie ważniejszych terminów specjalistycznych

Decybel, dB  -
jednostka logarytmiczna, powszechnie stosowana w pomiarach sygnałów dźwiękowych lub elektrycznych. Decybel nie jest sam w sobie określeniem żadnej konkretnej wartości, przez co różni się od jednostek takich jak metr czy kilogram. Wartość wyrażona w decybelach mówi jedynie o proporcji pomiędzy dwoma wielkościami. Jednostką podstawową jest bel [B], jednak powszechnie używana jest dziesiąta część bela, czyli decybel [dB].

Poziom dźwięku  –
poziom ciśnienia akustycznego, odniesionego do ciśnienia odpowiadającego dolnej granicy słyszalności, wyrażony w decybelach [dB].

gdzie:
p – zmierzone ciśnienie akustyczne

p₀ – wartość ciśnienia odniesienia, p₀ = 20 µPa

Zakres natężenia dźwięku określony jest przez próg słyszalności (0 dB) i próg bólu (130 dB).

Tabela nr 1. Poziomy dźwięku występujące w przykładowych sytuacjach

Rodzaj dźwięku (hałasu)	Wartość poziomu dźwięku (dB)
Próg słyszalności	0
Powiew i szelest liści	15-20
Rozmowa szeptem	20
Średni hałas w mieszkaniu	40
Spokojna ulica, zwykła rozmowa	40 - 45
Głośna rozmowa	60
Hałas uliczny, tramwaj	70
Duży ruch uliczny, silnik motocyklowy	80 – 85
Młot pneumatyczny (odl 2 m)	90
Pociąg pośpieszny (odl 10 m)	100
Dyskoteka, koncert rockowy	100 – 120
Samolot śmigłowy	120
Próg bólu	130

Poziom równoważny, L_eq  – wielkość stosowana do scharakteryzowania dźwięku zmieniającego się w pewnym czasie obserwacji. Jest to uśredniony energetycznie poziom dźwięku, wyznaczony dla danego czasu obserwacji.

Wartość poziomu równoważnego skorygowana krzywą słyszenia A, L_Aeq  zgodnie z dokonaną klasyfikacją opracowaną przez Państwowy Zakład Higieny, określa uciążliwość hałasów w środowisku:

   L_Aeq < 52dB – mała uciążliwość,

52dB < L_Aeq < 62dB – średnia uciążliwość,

62dB < L_Aeq < 70dB – duża uciążliwość,

   L_Aeq > 70dB – bardzo duża uciążliwość.

Krzywa słyszenia „A”  - korekcja według krzywej słyszenia „A” polega na dodaniu odpowiednich wartości do poziomu ciśnienia w zależności od częstotliwości. Korekcję stosuje się, aby tony o różnej częstotliwości były słyszane z jednakową głośnością.

Rysunek 1. Krzywa korekcji A.

Wskaźnik hałasu  – wielkość fizyczna, służąca do opisu poziomu hałasu w środowisku. Jest to parametr hałasu skorygowany krzywą słyszenia A i wyrażony w decybelach (dB).

Zgodnie z ustawą z dn. 27.04.2001 r.  Prawo ochrony środowiska  (t.j.: Dz. U. z 2021 r., poz. 1973 ze zm.) obowiązują dwa typy wskaźników hałasu w zależności od ich zastosowania:

1. Długookresowe wskaźniki hałasu w odniesieniu do roku, służące do sporządzania strategicznych map hałasu:

L_DWN   – długookresowy średni poziom dźwięku A, z uwzględnieniem:
pory dnia (6:00 – 18:00), pory wieczoru (18:00 – 22:00) i pory nocy (22:00 – 6:00), wyrażony w decybelach;

L_N       – długookresowy średni poziom dźwięku A, wyznaczony dla wszystkich pór nocy (22:00 – 6:00) w ciągu roku, wyrażony w decybelach.

2. Wskaźniki hałasu służące w celach kontrolnych:

L_AeqD   – równoważny poziom hałasu wyznaczony dla pory dnia (6:00 – 22:00),
  wyrażony w decybelach;

L_AeqN   – równoważny poziom hałasu wyznaczony dla pory nocy (22:00 – 6:00),
wyrażony w decybelach.

Poglądowe wyjaśnienie relacji między skalą logarytmiczną (decybele) a liniową.

Skalę liniową stosuje się do wyrażenia zależności pomiędzy wartościami, które zmieniają się w stosunkowo małym zakresie (np. od 1 do 10). Skalę logarytmiczną stosuje się do przedstawienia wartości, które różnią się od siebie w stosunkowo bardzo dużym lub bardzo małym zakresie danych (np. od 1 do 10000, lub od 0,00001 do 1). 

Ucho ludzkie odbiera dźwięki charakteryzujące się zarówno niskimi jak też wysokimi ciśnieniami akustycznymi. Ze względu na szeroki zakres zmian ciśnienia akustycznego - od 2*10^-5 Pa do 2*10² Pa powszechnie stosuje się skalę logarytmiczną i w konsekwencji używa się pojęcia poziom ciśnienia akustycznego L, wyrażany w dB.

Tabela nr 2. Zależność między ciśnieniem akustycznym (p) w Pa, a poziomem ciśnienia akustycznego (L) w dB.

p [Pa]	L [dB]
0,000020	0
0,000063	10
0,000200	20
0,000632	30
0,002000	40
0,006325	50
0,020000	60
0,063246	70
0,200000	80
0,632456	90
2,000000	100
6,324555	110
20,000000	120
63,245553	130